Raad van State: staatssecretaris moet islamitische vo-school bekostigen

28 juli 2017

Op 26 juli heeft de Raad van State geoordeeld dat staatssecretaris Dekker een tweede middelbare islamitische school in Nederland moet toestaan en daarmee bekostigen. Hiermee lijkt er een einde te komen aan een jarenlange slepende kwestie. Al in 2011 heeft het bestuur de aanvraag van de oprtichting ingediend. De gemeente Amsterdam en de staatssecretaris hebben deze aanvraag tot nu toe tegengehouden.

Eind juni 2017 weigerde de staatssecretaris de bekostiging die Stichting Islamitisch Onderwijs Amsterdam (SIO) hem had gevraagd. Hij stelde een 'gegronde reden' te hebben om aan te nemen dat SIO niet aan de wettelijke voorwaarden voor bekostiging zal voldoen. Die reden bestaat er volgens de staatssecretaris uit dat het bestuur van SIO niet onmiddellijk, onvoorwaardelijk en publiekelijk afstand heeft genomen van de uitlatingen van een voormalig bestuurslid dat in juni 2014 zijn steun betuigde aan IS. De staatssecretaris vreest daarom dat het bestuur dit gedachtegoed ook toelaat in het onderwijs aan de leerlingen. Die vrees is versterkt doordat SIO vervolgens niet wilde meewerken aan een onderzoek van de Inspectie van het onderwijs, aldus de staatssecretaris.

Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak "rechtvaardigen de feiten en omstandigheden in deze zaak niet de conclusie van de staatssecretaris dat een gegronde reden aanwezig is" om aan te nemen dat SIO niet aan de voorwaarden zal voldoen voor bekostiging.

Bestuurslid
Zo heeft het bestuur van SIO direct na de uitlatingen van het voormalige bestuurslid in eigen bestuursvergaderingen, in een aangifte bij de politie en tegenover een verslaggever van een landelijk dagblad laten weten dat het zich distantieert van elke vorm van extremisme of terrorisme, dat het de sympathieën en uitspraken van het bestuurslid verwerpelijk vindt en dat het zijn positie in het bestuur onhoudbaar acht. Dat is vervolgens ook aan de staatssecretaris bevestigd in een brief van eind augustus 2014. Kort daarna is het desbetreffende lid als bestuurslid van SIO uitgeschreven. Deze ontwikkelingen dateren weliswaar van enige tijd na de uitlatingen, maar zij sluiten aan bij het standpunt dat SIO eerder heeft uitgedragen, aldus de Afdeling bestuursrechtspraak.

Inspectie
Hoewel SIO niet bereid was om vrijwillig mee te werken aan een oriënterend gesprek met de Inspectie voor het onderwijs, heeft zij de Inspectie wel laten weten "tot haar dienst" te staan als de Inspectie een onderzoek zou vorderen. De Inspectie heeft dat echter niet gedaan. Naar het oordeel van de Afdeling bestuursrechtspraak kan niet worden gezegd dat SIO vanwege een kritische houding over dat onderzoek en de betwisting van de wettelijke grondslag ervan, de medewerking aan een inspectieonderzoek heeft geweigerd. Dit kon voor de staatssecretaris geen aanleiding zijn om de bekostiging om die reden te weigeren.

Juridisch
Hoogleraar onderwijsrecht Paul Zoontjens van de Tilburg University had voorafgaand aan de uitspraak al aangegeven dat de overheid niet vooraf mag toetsen hoe een middelbare school zijn zaken wil regelen. De overheid mag bij de aanvraag voor een nieuwe school slechts naar twee criteria kijken: of er genoeg leerlingen zullen zijn en of de geloofsrichting officieel erkend is. Andere zaken, zoals de kwaliteit van het docentenkorps of de manier waarop een school de lessen inricht, kunnen pas gecontroleerd worden als de lessen begonnen zijn.

Niet blij
Zowel staatssecretaris Sander Dekker (VVD) als wethouder Simone Kukenheim (D66) van Amsterdam zijn niet blij met de uitspraak. Dekker: "Ik heb nog altijd weinig vertrouwen in dit bestuur. Ik vind het dan ook frustrerend dat deze school nu kan starten. De rechterlijke uitspraak laat echter geen andere mogelijkheid", zegt hij. Hij heeft de inspectie gevraagd om "meteen in de gaten te houden of deze school voldoet aan de wettelijke kwaliteitseisen voor het onderwijs. Is dit niet het geval, dan zal de inspectie handhaven."

Kukenheim: "Ik heb nog steeds zorgen over dit bestuur", zegt ze. "Voor kinderen is het belangrijk dat ook een islamitische school goed onderwijs biedt, met een sterk verhaal op burgerschap. Zodat kinderen leren over hun islamitische achtergrond, in de context van de Amsterdamse en Nederlandse samenleving. Dit bestuur staat met de rug naar de samenleving, in plaats van dat het met een open blik islamitische kinderen goed onderwijs biedt."

Wereldbeeld
In Trouw concludeerde Petra Visser van de redactie Onderwijs & opvoeding: "Een bewindspersoon die het niet eens is met de meningen of het wereldbeeld van een onderwijsbestuurder, kan niet voor oprichting van een school al beargumenteren dat het onderwijs slecht zal zijn." En dat is juist de kern van de vrijheid van onderwijs. Wanneer de overheid wil uitsluiten dat personen met 'ongewenste ideeën' een school willen stichten, dan zal de wet aangepast moeten worden.

Gebouw
De gemeente Amsterdam heeft een locatie voor de school beschikbaar gesteld vlak bij station Amsterdam Slotervaart. Daar wordt een tijdelijke school gebouwd met gekleurde containers. Volgens de gemeente beginnen nieuwe scholen wel vaker beginnen op een tijdelijke locatie als deze. Het bestuur van SIO gaat er niet mee akkoord. "Een containerpark op een industrieterrein is niet geschikt te noemen."

Bronnen:

> Terug naar het nieuwsoverzicht <